“Na de koplopers moet nu ook het peloton circulair gaan bouwen”
Vincent Gruis
Werk: TU Delft, hoogleraar Housing Management TU Delft
Opleiding: Bouwkunde, TU Delft
Persoonlijke inspiratie: “De samenwerking die opbloeit tussen ontwikkelaars en demontagebedrijven. Partijen die je normaal niet vaak aan één tafel zag.”
Elphi Nelissen
Werkt: eigenaar/directeur van Nelissen Ingenieursbureau, lid RvT, Commissaris, voorzitter SER Brabant
Opleiding: Bouwkunde, TU Eindhoven
Persoonlijke inspiratie: “De bewustwording dat we maar één ruimteschip Aarde hebben. Het moet gewoon anders.”
De eerste voorzitter van het Transitieteam was hoogleraar Building Sustainability Elphi Nelissen. Zij werd na twee jaar opgevolgd door hoogleraar Housing Management Vincent Gruis. Beiden zijn zeer betrokken bij duurzaam en circulair bouwen. Zo goed mogelijk circulair bouwen is daarbij voor Elphi het uitgangspunt: “100 procent circulair is moeilijk te realiseren. Vlieg echter niet op de automatische piloot en doe het uiterste wat mogelijk is.” Voor Vincent is het duidelijk dat de verduurzaming van de gebouwde omgeving om meer gaat dan energie alleen. Het moet veel breder opgevat worden.
Beiden zijn het eens dat circulair bouwen naast techniek ook draait om de acceptatie van nieuwe bouwmethoden door bouwers en burgers. Vincent: “Een consument vraagt zich niet af of een kozijn remontabel is. Het is dus belangrijk dat professionals enthousiast raken over circulair bouwen en hun klanten vervolgens goed adviseren.”
Hoe hebben jullie je taak als voorzitter opgevat?
Elphi: “Ik begon met goed luisteren naar de leden om zoveel mogelijk aspecten, achtergronden en belangen in kaart te brengen. We kwamen er samen al snel achter dat 100% circulair bouwen in 2050 onhaalbaar was. De definitie hiervan moest een beetje afgezwakt worden. Maar wat je daarmee weggeeft, win je elders weer terug omdat je zo alle partijen aan boord houdt.”
Vincent: “Ik kwam in een gespreid bedje omdat de circulariteitsagenda al goed verdeeld was in thema’s en werkgroepen. We hebben nog iets scherper uitgesproken dat circulariteit geen doel op zich is, maar een middel om zo min mogelijk schade aan het milieu toe te brengen.”
Op welk resultaat van het Transitieteam zijn jullie het meest trots?
Vincent: “We hebben een Advies Routekaart Circulaire Bouweconomie uitgebracht met adviezen over wat er nodig is om huizen, gebouwen en GWW-werken circulair te bouwen. Die adviezen zijn voor het grootste deel opgenomen in het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE). Daar mag het team trots op zijn.”
Elphi: “Toen we begonnen wist niemand wat circulair bouwen is. Nu is het een normaal begrip, en dat is een verdienste van onder andere het Transitieteam.”
Vincent: “Verder ben ik trots op de eindsprint van het team om eind 2023 inderdaad het beloofde ‘basiskamp’ op te leveren: een set van publicaties en adviezen over de voorwaarden om de transitie te versnellen.”
Basiskamp
Het Transitieteam heeft toegewerkt naar de inrichting van het basiskamp in 2023. Dit basiskamp staat synoniem voor de benodigde instrumenten, hulpmiddelen en voorwaarden, die nodig zijn om de volgende etappes van de circulaire transitie te overbruggen. Denk bijvoorbeeld aan een uniforme methode voor het meten van circulariteit en stimulerende regelgeving en beleid. Samen met vele ander partijen zijn hier flinke stappen in gezet.
De meest relevante instrumenten, kennis en adviezen waarmee het Transitieteam het basiskamp heeft gevuld, zijn terug te vinden op de website van het Transitieteam. Vanuit deze basis zet het Transitieteam samen met een groot aantal partners de versnelling in richting de doelen voor circulair bouwen in 2030.
Handige link
Wat wil je het volgende Transitieteam meegeven?
Elphi: “Voor bedrijven is het belangrijk dat ze niet investeren in iets wat over vier jaar waardeloos is. Er moet een beleidshorizon gelden van minstens tien jaar voor alle maatregelen die genomen worden. Daar kan het Transitieteam zich hard voor maken. Ook is er veel aandacht nodig voor harmonisatie op Europees niveau. Anders prijzen Nederlandse bedrijven die vol inzetten op circulair bouwen zich mogelijk uit de markt.”
Vincent: “Na de koplopers moet nu ook het peloton beginnen aan circulair bouwen. Dat betekent nogal wat voor bedrijven. Denk aan aanpassingen in productieprocessen, innovaties binnen bedrijven en nieuwe ketensamenwerkingen. De Rijksoverheid zou dat soort zaken kunnen stimuleren. Daarnaast vragen bedrijven om een duidelijke meetlat en een redelijke termijn waarin ze aan de eisen moeten voldoen. Het Transitieteam blijft aandringen bij de Rijksoverheid om daarin te voorzien.”
Elphi: “De overheid zou ook het goede voorbeeld moeten geven. Bijvoorbeeld door in aanbestedingen van Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf of lokale overheden steeds hogere eisen te stellen aan circulariteit. Verder zouden er meer middelen vrijgemaakt moeten worden in de vorm van subsidies of belastingverschuivingen van arbeid naar materiaal. En laten we ook de hele energietransitie zo circulair mogelijk uitvoeren.”
Vincent: “Ik wil ook nog graag benadrukken dat er naast het Transitieteam tal van netwerkorganisaties bezig zijn met dit onderwerp, zoals Cirkelstad, het Lente-akkoord 2.0, de Strategie Klimaatneutrale en Circulaire Infra, de TKI Bouw en Techniek et cetera. Deze organisaties en hun achterban ervaren in de praktijk welke problemen er nog opgelost moeten worden. Gezamenlijk moeten we een feedback-loop naar de overheid opzetten om het beleid steeds verder te verbeteren.”
Meer weten over de resultaten van het Transitieteam?
Op circulairebouweconomie.nl vind je meer informatie over het transitietraject.